حلال های مهم
چکیده:
یک محلول دست کم از دو جزء تشکیل شده است. جزیی که حل شونده را در خود حل می کند و معمولا درصد بیشتری از محلول را تشکیل می دهد حلال نام دارد. در این درس با برخی از حلال های آلی مهم که با آنها سر و کار داریم آشنا خواهیم شد.
شرح درس:
آب:
فراوان ترین و رایج ترین حلال شناخته شده آب است. این حلال ترکیب های یونی و کووالانسی بسیاری را در خود حل می کند. محلول هایی که حلال آنها آب است، محلول آبی (aq)نامیده می شود. آب و محلول های آبی نقش مهمی در زندگی روزانه دارند. دو سوم بدن انسان را آب تشکیل می دهد. اغلب فرایندهای زیست شیمیایی از قبیل هضم، جذب و سوخت و ساز مواد غذایی در محلول آبی انجام می شود. در صنایع شیمیایی نیز تعداد زیادی از واکنش ها در محیط آبی صورت می گیرند.
اتانول:
بعد از آب، اتانول مهم ترین حلال صنعتی محسوب می شود. این مایع بی رنگ و فرار به هر میزان با آب مخلوط می شود. از اتانول برای ضدعفونی کردن زخم ها و تولید مواد دارویی، آرایشی و بهداشتی نیز استفاده می شود. اتانول به هر نسبتی در آب حل می شود.
هگزان:
آلکانی که با 6 اتم کربن است ( C6H14) و مولکول های ناقطبی دارد. این ماده، حلال بسیار مناسبی برای تعداد زیادی از ترکیب های ناقطبی است. هگزان مایع بی رنگ و فراری است که از نفت خام بدست می آید و به عنوان رقیق کننده (تینر) در رنگ های پوششی کاربرد دارد.
استون:
استون از خانواده کتون ها بوده و حلال مناسبی برای چربی ها، رنگ ها و انواع لاک هاست. استون مایعی بی رنگ و فرار است و به هر نسبت در آب حل می شود و از جمله حلال های پرکاربرد در آزمایشگاه های شیمی به شمار می آید.
تولوئن:
تولوئن (متیل بنزن) مایعی بی رنگ و آتش گیر است و به عنوان حلال در صنایع مختلفی چون رنگ و رزین کاربرد دارد. تولوئن یک هیدروکربن آروماتیک است و به مقدار زیادی در قطران زغال سنگ یافت می شود. زمانی که زغال سنگ را در کوره های مخصوص گرما می دهند مقداری گازهای مختلف از آن خارج می شود و زغال کک همراه مایع سیاه رنگی به نام قطران به دست می آید. در قطران علاوه بر تولوئن، بسیاری از هیدروکربن های آروماتیک مانند بنزن و نفتالن نیز یافت می شود.